14.01.2023 Deniz İş Kanunu Borçlar Kanunu Uygulanması

Görevli mahkeme – Deniz İş Kanunu – Borçlar kanunu

DAVANIN KONUSU : Alacak (Gemi Ve Yük Alacaklılığından Kaynaklanan)
Taraflar arasında görülen davada İstanbul 17. Asliye Ticaret Mahkemesi, İstanbul 22. Asliye Hukuk
Mahkemesi ve İstanbul 18. Asliye Ticaret Mahkemeleri ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile
yargı yerinin belli edilmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi gereği düşünüldü

K A R A R
Dava, yabancı bayraklı gemilerde gemi adamı olarak çalışan davacının ücret alacağının tahsili istemine
ilişkindir.
İstanbul 22. Asliye Hukuk Mahkemesince, "…Dava tarihinde yürürlükte bulunan 6102 sayılı TTK' nun
Deniz Ticareti başlıklı 5. kitabında yer alan 1320/1-a maddesi uyarınca, ülkelerine getirilme giderleri
ve onlar adına ödenmesi gereken sosyal sigorta katılma payları da içinde olmak üzere, gemi
adamlarına, gemide çalıştırılmakta olmaları dolayısıyla ödenecek ücretlere ve diğer tutarlara ilişkin
istem hakları, kendilerine gemi alacaklısı hakkı verir. Aynı yasanın 4/1-a maddesi uyarınca bu tür
taleplere konu dava ve işler ticari nitelik arz etmektedir…" gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir.
İstanbul 18. Asliye Ticaret Mahkemesince, "Taraflar arasındaki uyuşmazlık niteliği itibariyle, Dava
tarihinde yürürlükte bulunan 6102 sayılı TTK 'nın "Deniz Ticareti" başlıklı beşinci kitabında yer alan,
Deniz Ticareti Hukuku hükümleri gereğince çözümlenmesi gerekmektedir. Görev hususu dava
şartlarından olup, HMK 114 ve 115 maddeleri gereğince resen gözetilir. Dava niteliği itibariyle Deniz
Ticareti Hukuku'nu ilgilendirdiğinden davaya bakmakla görevli mahkemeler Deniz Ticareti
Mahkemeleri olduğundan görevsizlik nedeniyle davanın dava şartı yokluğundan usulden reddine…"
gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiştir.
İstanbul 17. Asliye Ticaret Mahkemesince,"… davacının yabancı bayraklı gemide iş akdine bağlı
olarakgemi adamı sıfatıyla çalıştığı, iş akdinin haksız şekilde feshedildiği iddiasına dayalı olarak
çalışılan döneme ait bakiye ücret alacağı ile haksız fesih tazminatı talep edilmektedir. 6102 sayılı
Kanunun 934.maddesinde gemi adamlarının kimler olduğu düzenlenip kaptan, gemi zabitleri, tayfalar
ve gemide çalıştırılan diğer kimseler olarak gemi adamının belirlendiği,… 6102 sayılı TTK nun
5.maddesinde yer alan deniz ticaretine ilişkin bir ihtilaf olmaması, uyuşmazlığa Türk Ticaret
Kanununda öngörülen yada diğer kanunlarda öngörülen deniz ticaretine ilişkin düzenlemelerin
bulunduğu bir kanunun uygulanmasının söz konusu olmaması, her iki tarafın ticari işletmesi ile ilgili
hususlardan doğan bir ihtilafın da olmaması, davanın ticari dava olmaması karşısında mahkememizin
görevli olmadığı, görevli mahkemenin geminin yabancı bayraklı gemi olması sebebiyle Asliye Hukuk
Mahkemesi olduğu …" gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir.
854 sayılı Deniz İş Kanununun 1. maddesine göre “Bu kanun denizlerde, göllerde ve akarsularda Türk
Bayrağını taşıyan ve yüz ve daha yukarı grostonilatoluk gemilerde bir hizmet akti ile çalışan gemi
adamları ve bunların işverenleri hakkında uygulanır” denilerek, Deniz İş Kanununun kapsamı
belirlenmiştir. Gemiler aracılığı ile yapılan deniz taşıma işleri ayrı bir kanuna tâbi olduğundan 4857
sayılı İş Kanununun kapsamı dışında bırakılmıştır. Gemi yabancı ülke bayrağı taşıyor veya gemi Türk
bayraklı olsa bile yüz grostonilatoluk değil ise bu gemide çalışanlar hakkında Deniz İş Kanunu
uygulanmayacaktır. İş ilişkisine dayalı bir uyuşmazlıkta işçi deniz taşıma işinde çalışır, ancak çalıştığı
gemi Deniz İş Kanunu kapsamında kalmaz ise uyuşmazlığın Borçlar Kanunu hükümlerine göre genel
mahkemede çözümleneceği açıktır.
Somut olayda; davacının gemi adamı olarak çalıştığı, çalıştığı geminin yabancı bayrak taşıdığı, geminin
ticaret gemisi olduğu, yabancı bayrak taşıması nedeniyle davacının Deniz İş Kanunu hükümlerinden

yararlanmadığı, davacının talebi hakkında uyuşmazlığın genel hükümlere göre çözümleneceği
anlaşıldığından davanın İstanbul 22. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülüp, sonuçlandırılması
gerekmektedir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri gereğince İstanbul
22. Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE 22/11/2018 gününde oy
birliğiyle karar verildi. KANUN YOLU : Kesin olmak üzere
T.C. İSTANBUL BAM 37. HUKUK DAİRESİ DOSYA NO: 2018/1814 KARAR NO : 2018/2033 KARAR
TARİHİ: 22/11/2018